حافظه ROM به حافظه هایی گفته می شود که فقط خواندنی هستند و نمی تون آن ها را ویرایش کرد. این نوع حافظه ها در بسیاری از وسایل الکتریکی مانند ماشین حساب های دستی و ساعت ها مورد استفاده قرار می گیرند و در سیستم کامپیوتر به منظور ذخیره سازی ورودی/خروجی های سیستم عامل (BIOS) استفاده می شوند. همان طور که در بالا نیز به آن اشاره شد، اطلاعاتی که در حافظه ROM ذخیره می شوند، قابلیت تغییر و ویرایش ندارند، از این رو محتویات BIOS نمی تواند بروز رسانی گردد.
انو اع حافظه های ROM
- ROM
- PROM
- EPROM
- EEPROM
در حافظه فقط خواندنی قابل برنامه ریزی یا همان حافظه PROM می توان اطلاعات مورد نیاز را تنها برای یک بار نوشت و روی آن ذخیره نمود. در حافظه های ROM با قابلیت برنامه ریزی و پاک شدن که به آن ها حافظه های EPROM گفته می شود، می توان داده های ذخیره شده را پاک کرد و دوباره توسط نور اشعه ماورای بنفش خاصی (UV) سوزاند. در حافظه های ROM با قابلیت برنامه ریزی و پاک شونده به صورت الکتریکی که حافظه های EEPROM نامیده می شوند، می توان داده ها را به وسیله روش های الکتریکی مناسب پاک کرد. امروزه در سخت افزارهای مدرن، از BIOS های فلش قابل ارتقا در فرم EEPROM استفاده می نمایند.
حافظه ROM چیست؟
حافظه ROM که از عبارت Read Only Memory گرفته شده است به معنای حافظه فقط خواندنی می باشد و برای نوشتن داده ها مورد استفاده قرار نمی گیرد. در واقع حافظه ROM فضایی است که کامپیوتر می تواند با کمک آن، فرآیند Startup را به درستی انجام دهد و سیستم عامل را بار گذاری نماید. به عبارت دیگر این حافظه دستورالعمل های مربوط به Startup سیستم را در خود ذخیره می کند و نمی توان اطلاعات داخل آن را تغییر داد. اگر اطلاعات ذخیره شده را با روش های دیگری تغییر دهید این امکان وجود دارد که با تغییر یک بیت جابجایی اطلاعات نادرست، حافظه ROM خود را از کار بیاندازید و به اجبار حافظه خود را تعویض کنید، چرا که این کار بسیار حساس است، به همین علت ساخت ROM دشوار و پر خطا می باشد.
میزان برق مصرفی این حافظه کم است و از جنس نیمه هادی به شکل یک ترانزیستور یا IC ساخته می شود. از آن جایی که کامپیوتر برای راه اندازی سیستم به یک سری دستورالعمل نیاز دارد که همیشه در حال تکرار هستند، از این رو به مکانی نیاز دارد که این دستورالعمل ها پس از هر بار راه اندازی درون آن نگه داری شوند که حافظه RAM یا هارد ذخیره سازی مکان مناسبی برای نگه داری این دستورات نمی باشند، از این رو از IC استفاده می گردد که داده ها یکبار در آن نوشته می شوند و به دور از جریان الکتریکی، به صورت همیشگی در آن باقی می مانند.
حافظه PROM چیست؟
حافظه Programmable ROM یا PROM که با نام های FPROM یا Field Programmable Read Only Memory و همچنین OTP یا One-Time Programmable نیز شناخته می شود، به حافظه ای اطلاق می شود که فقط یکبار می توان داده ها را در آن نوشت و تنها برای یک بار قابلیت برنامه ریزی دارد. به عبارت دیگر، پس از آن که این حافظه به وسیله شرکت سازنده تولید شد، تنها یک بار می توان داده ها را روی آن نوشت و مورد استفاده قرار داد و امکان حذف و بازنویسی مجدد اطلاعات روی آن وجود ندارد. این حافظه برای اولین بار در سال 1956 توسط شخصی به نام Wen Tsing Chow ارائه شد و نمونه خوبی برای حافظه BIOS در آن زمان بود. امروزه از حافظه EEPROM به جای PROM استفاده می شود.
حافظه EPROM چیست؟
EPROM مخفف عبارت Erasable Programmable Read Only Memory بوده و به حافظه دائمی گفته می شود که دارای امکان برنامه ریزی مجدد می باشد، امکانی که در نسخه قبلی آن یعنی حافظه PROM وجود ندارد. نور فرابنفش یا همان اشعه UV می تواند اطلاعات ذخیره شده روی حافظه EPROM را پاک کند و چون نور خورشید دارای اشعه فرابنفش است، معمولا حافظه EPROM با پلاستیک یا کریستال پوشانده می شود تا اگر در معرض نور خورشید قرار گرفت، اطلاعات آن از بین نرود.
حافظه های EEPROM و Flash Memory
حافظه های Electrically Erasable Programmable Read Only Memory که به اختصار حافظه های EEPROM نامیده می شوند و به آن ها Flash ROMنیز گفته می شود، نوع دیگری از چیپ های ROM می باشند. این نوع حافظه ها دارای قابلیت پاک شدن و برنامه ریزی مجدد هستند و امروزه اکثر شرکت های سازنده از EEPROMدر مادربرد های خود بهره می برند، چرا که با استفاده از این حافظه ها امکان بروز رسانی BIOS مادربرد با دریافت نسخه بروز آن از شرکت سازنده وجود دارد. حافظه های EEPROM در مقایسه با نسخه های قبلی دارای قابلیت های زیر هستند:
- برای بازنویسی نیازی به جدا کردن تراشه از روی مادربرد نیست.
- امکان ویرایش قسمتی از داده ها وجود دارد و نیازی به پاک کردن کل داده ها نمی باشد.
- مانند PROM و EPROM به دستگاه جانبی نیاز ندارد.
Flash Memory نیز نوعی از حافظه EEPROM می باشد که در مقایسه با EEPROM سریع تر عمل می کند، چرا که داده ها از طریق بلاک های 512 بایتی به جای یک بایت نوشته می شوند.
